Verslag van de Redactie
Subsidieverantwoording OCW - Regionaal Nieuws Netwerk
Wanneer de kern is van het Regionaal Nieuws Netwerk (RNN) van Omroep West dat in de lokale en regionale journalistiek enthousiast en constructief met elkaar wordt samengewerkt, dan is wat in november 2022 gebeurde een sterke illustratie van hoe dat kan.
Zoals eerder vermeld in dit verslag van de redactie, was de -samen met lokale partners Den Haag FM, Bo Bollenstreek, Sleutelstad en Studio Alphen gehouden- actie Sintvoorieder1 een groot succes.
Deelnemende omroepen stonden versteld van de kracht van ‘samen doen’, waarbij zij de koepelfunctie van Omroep West, onder meer in marketingactiviteiten, bijzonder konden waarderen. Meer nog leidde deze actie tot het inzicht dat zodra je de handen ineen slaat, wanneer je het beste in elkaar naar boven haalt en ideeën van elkaar gebruikt, mooie dingen gebeuren. Het succes van Sintvoorieder1 kan landelijk tot voorbeeld dienen van een vruchtbare lokale-regionale samenwerking, die tot op landelijk niveau (o.a. NOS Jeugdjournaal) zichtbaar werd. Maar nog belangrijker: het heeft bijgedragen aan het gemeenschapsgevoel in de regio waarbij inwoners, instellingen, organisaties en politici aangezet zijn tot actie ondernemen.
In de financiële verantwoording over het jaar 2022 vallen deze inspanningen voor Sintvoorieder1 uiteraard terug te zien; van inzet redactie tot verslaggevers en technici. Zoals alles dat in dit document wordt genoemd is te herleiden tot de begroting van dit OCW-project i.s.m. Omroep West over het genoemde verslagjaar. Het jaar 2022 was het tweede volledige jaar van de projectsubsidie voor het Regionaal Nieuws Netwerk, een project waarin regionale omroep West samenwerkt met lokale omroepen. We begonnen het project in juli 2020 en het eindigt in december 2023, wanneer de subsidiebijdrage vanuit het ministerie stopt. RNN gaat dan geheel op eigen kracht verder binnen de reguliere begroting van Omroep West, dit alles was voorzien binnen de gehonoreerde aanvraag volgens de regelgeving uit 2019.
Eerste helft van 2022
Met RNN hebben we in de eerste helft van 2022 (tot en met juni) voldaan aan dit deel uit het Activiteitenplan: “het continueren en verstevigen van bestaande samenwerkingen en uitbreiding met nieuwe samenwerking bij welwillende lokale omroepen, gefinancierd door Omroep West met een bijdrage van OCW.” In de zomer van 2022 liepen de eerste 24 maanden van het project af. In de daaropvolgende 18 maanden (juli 2022 tot december 2023) “wordt RNN verankerd binnen de regionale omroepen en de lokale omroepen in het noorden van Zuid-Holland”, zoals benoemd in het onderliggende Activiteitenplan.
In de eerstgenoemde periode (tot en met juni) stonden vier onderliggende activiteiten centraal, te beginnen: “Het continueren en verstevigen van bestaande samenwerkingen. Uitbouw: 36 uur in de week bezetting bij A-partners in plaats van ‘ten dele’ zoals tot nog toe”. Bij vijf omroepen - WOS, Studio Alphen, Bo Bollenstreek, Sleutelstad (Leiden) en Midvliet (Leidschendam-Voorburg e.o.; Zoetermeer) - heeft Omroep West inmiddels inderdaad een fulltime verslaggever gedetacheerd. Daarnaast werkt Omroep West intensief samen met Den Haag FM, dat onder dezelfde directie en hoofdredactie valt en bovendien (ten dele) in hetzelfde pand is gevestigd, maar wel een eigen dagelijkse journalistieke en zakelijke leiding heeft. Al deze omroepen wisselen verhalen uit voor alle kanalen (online, social, tv en radio) en daarnaast kennis, kunde en materialen.
De lokale verslaggevers maken verhalen voor beide omroepen en fungeren daarmee als correspondent in de regio voor Omroep West. De gedachte - en inmiddels bewezen praktijk - hierachter is dat Omroep West profiteert van het netwerk van de lokale omroepen, die op hun beurt weer profiteren van de ‘gratis’ extra professionele kracht. Deze correspondenten maken bovendien vaak verdiepende verhalen waar de eigen lokale redactie niet aan toekomt.
Met dank aan de OCW-subsidie hebben we in 2022 de bezetting bij alle vijf lokale partners daadwerkelijk op peil kunnen houden c.q. kunnen uitbreiden naar 36 uur per week. We streven naar zoveel mogelijk vaste mensen op vaste plekken, al wordt de post in sommige gevallen door twee verslaggevers ingevuld. Waar mogelijk worden verslaggevers bij ziekte vervangen door andere verslaggevers intern of freelancers om de bezetting op peil te houden.
Met de vestiging van correspondenten bij de lokale omroepen raakt Omroep West steeds meer geworteld ‘in de regio’. Uit analyse van onze eigen berichtgeving bleek eerder al dat Omroep West nu inderdaad fors meer verhalen brengt uit onder meer Leiden, de Bollenstreek, het Westland en Alphen aan den Rijn. Op hun beurt nemen de lokale omroepen uit deze gebieden veel berichtgeving van Omroep West over. Het gaat om onder meer online artikelen, radiobijdragen en tv-reportages. Om de verhalen nog meer onder de aandacht te brengen hebben we in de tweede helft van 2022 de Regiopush kunnen realiseren. Mensen die de app van West openen krijgen de mogelijkheid om nieuws op streekniveau gepusht te krijgen. Dit biedt ons de ruimte om, naast de breaking-verhalen, ook andere verhalen uit de regio die we samen met de lokale omroepen maken, een extra duwtje te geven. Omroep West heeft door bureau Motivaction onderzoek laten doen naar de bekendheid met en de beoordeling van de samenwerking van Omroep West met de lokale omroepen in negen gemeenten. Daaruit blijkt dat de waardering voor de samenwerking tussen de regionale omroep en de lokale omroepen in het noorden van Zuid-Holland groot is.
Dankzij de samenwerking wordt ook voorkomen dat twee publiek gefinancierde omroepen tegelijkertijd verslag doen van persconferenties, raadsvergaderingen, evenementen en calamiteiten. Bijvoorbeeld bij een evenement als het Varend Corso in het Westland trekken Omroep West en de WOS samen op. Bij een grote brand stemmen we met de lokale partner af wie er verslag doet. En er stond een bijzonder gezamenlijk project van Omroep West en Studio Alphen op de rol: een documentaire over (de geschiedenis van) de bebouwing in het Groene Hart: ‘Het Groene Hart: het begeerde land’. Deze bijdrage is tot stand gekomen.
Ook bij de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen maken we gebruik van elkaars expertise en heeft de lokale mediapartner een rol en delen we content als reportages, is ‘de dag van’ op radio georganiseerd waarbij de verslaggevers vanuit de RNN-partners het verslag doen en delen we data over de opkomst en de uitslag. De slimme inzet van mensen en middelen is noodzakelijk, in tijden dat de lokale en regionale journalistiek onder druk staan. Omroep West heeft de overtuiging dat lokale en regionale samenwerking de belangrijkste manier is om de verschraling van journalistiek op lokaal niveau tegen te gaan. Een opvatting die wordt gedeeld door de landelijke politiek.
Daarbij werd het Regionaal Nieuws Netwerk nog eens versterkt, ook in 2022, omdat landelijk nog een ruim zestig journalisten werden gestationeerd bij lokale en regionale omroepen. De NOS treedt bij dit experiment op als werkgever voor de journalisten, die - in theorie - verhalen maken voor drie ‘lagen’ in het omroepbestel: landelijk, regionaal en lokaal. In de praktijk ligt het primaat bij de lokale omroepen, al zijn de regionale omroepen in het gros van de gevallen formeel gezien de aansturende partij. Voor Omroep West betekent dit dat er sinds mei 2021 nog eens zeven lokale correspondenten bij zijn gekomen: in het Westland, de Bollenstreek, Gouda, Leiden, de Krimpenerwaard en twee in Delft.
Al in 2021 werd, zoals hierboven aangegeven, ook een tweede activiteit uit het plan gerealiseerd: “de samenwerking met de lokale omroep Midvliet heeft opnieuw geleid tot intensieve verslaggeving over Leidschendam-Voorburg en Zoetermeer”. Dit is voortgezet in het verslagjaar 2022. Hier is een redactioneel team gevormd vanuit Omroep West, waarbij twee collega’s elkaar versterken. We zijn hier aan het bouwen en dat heeft geleid tot meer inzet dan was beoogd. Waar bij een paar andere ‘36-uurs-plekken’ sprake was van een lichte onderbezetting hebben we op deze plek in Zoetermeer/Leidschendam-Voorburg meer kunnen doen. De onderbezetting heeft dit jaar onder meer te maken gehad met ziekteverzuim in onze gehele organisatie én een zeer krappe arbeidsmarkt voor (goede) freelancers.
Corona zat ons ook bepaald dwars in de uitvoering van de twee andere activiteiten over de periode juli 2020-juni 2022: “het continueren en verstevigen van de aansturing alsmede het continueren van de training basisjournalistiek plus het geven van masterclasses.” Toch hebben we hier in 2022 resultaat kunnen boeken met o.a. RNN workshopdagen, waarbij goed van pas kwam dat we een deel van de gerealiseerde OCW-subsidie vanuit 2021, met goedkeuring, konden verplaatsen naar een later moment en hiervan in 2022 konden profiteren.
In 2022 voortgezet, voortkomend uit de start in 2021, het ‘NOS Journaal regio’, dat na het landelijke nieuws van 18.00 uur wordt uitgezonden en waarin items van alle dertien regionale - en soms ook lokale - omroepen te zien zijn. Dit is een extra aanvulling op de regionale bulletins na de journaaluitzendingen van 12.00 en 15.00 uur. Vanwege het succes is de uitzendtijd van het bulletin met twee minuten verlengd.
Kortom, samenwerking in de journalistiek wordt op alle niveaus omarmd, wat in onze optiek leidt tot betere en zeker ook beter bekeken en gelezen regionale en lokale journalistiek. Het RNN-project heeft navolging gekregen in een soortgelijke aanpak, waarin RPO-NLPO en NOS elkaar hebben gevonden en waar Omroep West ook deel van uitmaakt.
Tweede helft van 2022
In de tweede helft van het verslagjaar was voorzien dat we vanuit het oogpunt van gerealiseerde efficiency een besparing op de kosten in het project zouden bereiken van 50K. Als hierboven benoemd konden dankzij toestemming op het verschuiven van middelen activiteiten over 2021 en 2022 beter op elkaar worden afgestemd, waardoor ondanks corona de ambities tot nog toe zijn waargemaakt. Daarom werd ook in de tweede helft van 2022 voldaan aan genoemde vier projectdoelstellingen. Goed om hierbij op te merken dat ook het project ‘verkiezingen’ (in aanpak, in evaluatie, in doorkijkje naar verkiezingen 2023) binnen het RNN-project door Omroep West en lokale omroepen werd gerealiseerd.